વટહુકમમાં કોની પાસે છે સત્તા?
રાજધાની દિલ્હીમાં અધિકારોની લડાઈએ નવો વળાંક લીધો છે. અધિકારીઓની પોસ્ટિંગ અને ટ્રાન્સફરને લઈને દિલ્હી સરકારે સુપ્રીમ કોર્ટમાં જીત મેળવી હતી, પરંતુ લગભગ 10 દિવસ પછી કેન્દ્ર સરકારે કોર્ટના નિર્ણયને પલટી નાખ્યો છે. આનો અર્થ એ થયો કે મુખ્ય પ્રધાન અરવિંદ કેજરીવાલ (CM અરવિંદ કેજરીવાલ) ટ્રાન્સફર-પોસ્ટિંગ કરી શકશે નહીં, પરંતુ દિલ્હીના બોસ એલજી (દિલ્હી એલજી) હશે અને તેમની પરવાનગી પછી જ અધિકારીને દૂર કરી શકાય છે. કેન્દ્ર સરકાર દ્વારા જારી કરવામાં આવેલા વટહુકમ અનુસાર, અધિકારીઓની પોસ્ટિંગ પર દિલ્હી સરકાર ચોક્કસપણે નિર્ણય લઈ શકે છે, પરંતુ અંતિમ મહોર LGએ લગાવવી પડશે.
દિલ્હીમાં કેન્દ્ર અને દિલ્હી સરકાર વચ્ચે અવારનવાર ઘર્ષણ થયું છે. તે જ મહિનામાં દેશની સર્વોચ્ચ અદાલતે આ મામલાને ઉકેલવાનો આદેશ આપ્યો હતો. સુપ્રીમ કોર્ટે કેન્દ્ર અને દિલ્હી સરકારના અધિકારો નક્કી કર્યા હતા. કોર્ટે ટ્રાન્સફર અને પોસ્ટિંગ પર દિલ્હી સરકારની તરફેણમાં ચુકાદો આપ્યો હતો. આ નિર્ણયના લગભગ 10 દિવસ બાદ કેન્દ્ર સરકાર પોતાનો વટહુકમ લાવી છે. સરળ શબ્દોમાં કહીએ તો આ વટહુકમ માત્ર દિલ્હી માટે લાવવામાં આવ્યો છે.
વટહુકમમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે અધિકારીઓની બદલી અને પોસ્ટિંગ માટે એક ઓથોરિટી બનાવવામાં આવશે, જેને નેશનલ કેપિટલ પબ્લિક સર્વિસ ઓથોરિટી નામ આપવામાં આવશે. આ ઓથોરિટીના અધ્યક્ષ તરીકે મુખ્યમંત્રી અરવિંદ કેજરીવાલ હશે. તેમના સિવાય દિલ્હીના મુખ્ય સચિવ અને મુખ્ય ગૃહ સચિવ પણ સામેલ થશે. મહત્વની વાત એ છે કે કેજરીવાલ ભલે તેના પ્રમુખ હશે પરંતુ તેમની પાસે સંપૂર્ણ સત્તા નહીં હોય. કારણ કે કોઈપણ નિર્ણય બહુમતીના આધારે લેવામાં આવશે.
જો દિલ્હી સરકાર કોઈ ટ્રાન્સફર કરે છે, તો કેજરીવાલ સિવાય, મુખ્ય સચિવ અને મુખ્ય ગૃહ સચિવ પણ તેના પર સંમત થવું જોઈએ. એટલું જ નહીં, અધિકારીઓના ટ્રાન્સફર અને પોસ્ટિંગમાં જો કોઈ વિવાદ હશે તો દિલ્હીના લેફ્ટનન્ટ ગવર્નર તેના પર અંતિમ નિર્ણય લેશે અને તે જ માન્ય રહેશે. જો લેફ્ટનન્ટ ગવર્નરને ઓથોરિટીનો નિર્ણય પસંદ ન હોય તો તેઓ તેને પુનર્વિચાર માટે પરત કરી શકે છે. જો કે, જો ઓથોરિટી કોઈપણ ફેરફાર વિના બીજી વખત પ્રસ્તાવ મોકલે છે, તો આ કિસ્સામાં લેફ્ટનન્ટ ગવર્નરે તેને મંજૂરી આપવી પડશે.
નોંધનીય છે કે 11 મેના રોજ સુપ્રીમ કોર્ટે પોતાનો ચુકાદો આપતાં દિલ્હી સરકારને ટ્રાન્સફર-પોસ્ટિંગનો અધિકાર આપ્યો હતો. કોર્ટે નિર્ણય લીધો હતો કે વહીવટી સત્તાઓ દિલ્હી સરકાર પાસે રહેશે, જ્યારે પોલીસ, જાહેર વ્યવસ્થા અને જમીનના અધિકારો કેન્દ્ર પાસે રહેશે. કોર્ટે કહ્યું હતું કે બંધારણના અનુચ્છેદ 239AAમાં સ્પષ્ટ કરવામાં આવ્યું છે કે દિલ્હીમાં ચૂંટાયેલી સરકાર છે અને તે લોકો પ્રત્યે જવાબદાર છે.
